Buletin digitala

Pentsamendu sektarioa, erradikalizazioa eta indarkeria

Aurreko udan Bartzelonan eta Cambrilsen gertatu diren dramek, oraindik pil-pilean daudenek, zoritxarrez, agerian utzi dute gure gizarteek aurre egin behar dioten arazo larri bat. Planetako edozein lekutan dago arazo hori: zenbait taldek pentsamendu dualista aukeratu dute, zuria edo beltza, ona edo txarra, positiboa edo negatiboa, egoeren konplexutasuna onartu nahi ez duena, eta, zenbaitetan, araoei aurre egiteko, erabateko indarkeriazko konponbidea hautatzen duena.

Terrorismo sektarioa mundu osoan hedatzen ari da. Intentsitate bereziarekin hedatzen ari da eremu musulmanean. Biktimak eta borreroak erlijio-komunitate berekoak dira, baina zenbait alde fanatikoz bananduta daude. Indarkeria hori beste hainbat lekutan jasaten dute ere bai, iraganeko egoera desitxuratuetara itzultzeko nahiak eraginda (esate baterako, kalifa-herrien Erdi Aroko unibertsora). Nolanahi ere, nahi horrek eskualdean boterea izateko borroka ezkutatu besterik ez du egiten.

Edonola ere, pentsatzeko eta, ondorioz, aritzeko forma horiek patroi unibertsalei jarraitzen diete: gu eta besteak aurka jartzen dituen barkamenik gabeko erailketa-jokoa, saihestu ezin den borrokaldia dakarrena. Eraikuntza intelektual horiek guztiak terrorea justifikatzeko prest daude. Guk, euskaldunok, badakigu horri buruz. Bistako aldeak alde, pentsamendu sektarioa berdina da funtsean, eta pentsamendua besteen bazterketatik besteak hiltzeko asmora igarotzeko aukera begi bistakoa da.

Hainbat arrazoik eragiten dute gazte batek erailketa bat egitea edo hil egin bitartean bizia emateko. Besteak beste, gazte horrek jasan ditzakeen gizarte-bazterketa, mesfidantza eta aurreiritzi hedatuak, baita egitura-arrazoi ugari ere. Baina ez da ahaztu behar hiltzeko erabakia hartzen duena horixe egiten ari dela: erabaki eta erdiko kaletik joan, bere proiektua aurrera eramateko forma zibilizatuak aukeratu beharrean.

Beharrik gabe arazo horiek ezkutatzen dituzten itzulinguruen eta hitzerdika aritzeen errealitatea identifikatu behar da. Sektarismo, basakeria eta indarkeriako iragana munduan zehar hedatzen ari den eta bizi dugun orainaldiarekin zerk lotu duen hausnartu behar dugu. Eta, berriz gerta ez dadin, zer egiten ari garen ikusi behar dugu, bai eta beste leku batzuetan gizarteratze-arazoak eta elkarbizitza demokratikoko arazoak ahal den neurrian konpontzeko zer egiten ari diren ere, arazo horiek terrorea ekarri baino lehen.

XV. Fernando Buesa Mintegian gai horiek eta horiekin loturiko beste batzuk landuko dira. Arabako Lurralde Historikoko Artxiboan (unibertsitateko campusean) izango da, urriaren 26an eta 27an. Pertsona guztiak gonbidatuta daude bertaratzeko eta arazo hori ezagutzen duten pertsona talde batekin ikasteko eta partekatzeko.

.Pentsamendu sektarioa indarkeriaren sustraia da. Gizartearen arazoen konplexutasunari aurre egiteko prozedura gisa “onen eta txarren” logika bitarra erabiltzeak Bestea kentzeko edo lekualdatzeko proposamena luzatzen du, baita indarkeriaren bidez ere, zailtasunak horrela konpontzen saiatuz.

Baina pentsamendu sektarioak, berez, ez du indarkeria sortzen. Erradikalizazio-prozesu bat gauzatu behar da pertsona edo talde batek erabaki hain ohiz kanpokoa hartu eta indar suntsitzailea aukeratu dezan. Indarkeriaren aldeko aukera hautatu behar da, eta estaldura material eta intelektualen bat izan behar da eskura, hori ahalbidetu edo babestu dezan.

Azkenaldi honetan, erradikalizazioaren ideia lotzen da zenbait gizabanako eta talde terrorista jihadista bihurtzen dituzten aldez aurreko prozesuekin. Hala ere, gogoratu behar da erlijiozko sustraia duten sektarismoa edo fundamentalismoa ez zirela hasi mundu musulmanean; aitzitik, kristau-munduan hasi zen, eta “hirugarren liburuan”, alegia, judaismoan ere, hainbat jarraitzaile aurkitu dituzte, gutxienez haien besteko fanatikoak eta biolentoak direnak.

Gure artean, Euskadin, horrelako sektarismo eta erradikalizazio kasuak bizi izan ditugu, indarkeriara jo izan dutenak lorpen politikoak erdiesteko. Eta zoritxarrez, erakunde terrorista desagertu den arren, erakunde horrek oinarri gisa erabili zuen indarkeriaren naturalizazioa ez da berekin desagertu, eta oraindik ere inoiz agertu egiten da berriz ere, hitzez edo ekintzez, gure inguruan.

Alde horretatik, ezagutzen diren esperientzia askoren funtsezko alderdia zera da, kasu guztietan faktore komunak hautematen direla, hala nola kontaketa bitarrak eta baztertzaileak izatea edo Bestearen aurkako indarkeria sortzen duten erradikalizazio-prozesuak. Horregatik, erradikalizazioaren aurkako borrokaren helburua da “kontaketa hiltzaileak” desmuntatzea, endogamia sektarioa errazten duten baldintza sozialen aurka jardutea, gizabanakoen eta taldeen integrazioa erraztea eta erlatibismo intelektual osasuntsuaren eta ongi ulertutako tolerantziaren balio demokratiko batzuk orokortzea.

Hainbat esperientziak hezkuntza edo gizarte mailan jardun nahi dute kontakizun sektario horien eta erradikalizazioa sortzen duten ingurune horien inpaktu perbertsoa murrizteko. Era berean, hainbat arloko adituk azalduko digute zer berri duen errealitate kezkagarri horrek eta errealitate horren zer elementuk konektatzen duen historikoki, politikoki eta psikologikoki gizakiaren portaeren alderdirik okerrenekin.

 

"Pentsamendu sektarioa, erradikalizazioa eta indarkeria."

2017ko urriaren 26-27an
Arabako Lurralde Historikoaren Agiritegia

C/ Miguel de Unamuno 1, Vitoria-Gasteiz